تولید برق به وسیله انرژی خورشیدی

امروزه بازار تولید برق از انرژی خورشیدی در دنیا و به تبع آن در ایران در حال گسترش می‌باشد. اگرچه در ایران به علت اینکه هزینه هر کیلووات ساعت برق برای مصارف خانگی تنها 60 تومان است، سرمایه‌گذاران و متخصصان حوزه انرژی قادر به رقابت با یارانه پرداختی دولت نمی‌باشند اما به هر حال برخی پروژه‌های مرتبط با حوزه مذکور اجرایی شده‌اند.

یارانه مذکور بدون احتساب هزینه سوخت نیروگاهها 45 تومان به ازای هرکیلووات ساعت است. به عبارت دیگر با فرض رایگان بودن سوخت نیروگاهها باز هم بهای تمام شده تولید برق به منظور مصارف خانگی برای دولت 105 تومان است درحالی که به قیمت 60 تومان به مردم عرضه می‌شود.

به منظور مقایسه هزینه پرداختی مشترکان برق که براساس قیمت‌های سال 2014 میلادی می‌باشند و با فرض دلار 3700 تومانی، چند کشور در جدول زیر مورد بررسی قرار گرفته‌اند که به شرح زیر می‌باشد:

قیمت برق در کشورهای مختلف

هر وات پنل خورشیدی در بازار ایران در حدود 2500 تومان قیمت دارد. البته باید توجه داشت که اگر 6 وات پنل در شهری مانند تهران نصب گردد، به طور متوسط تنها یک وات توان از آن حاصل خواهد شد. این ضریب برای مکان‌های جغرافیایی مختلف کمی تفاوت دارد. حال اگر برای یک خانوار به طور متوسط مصرف 500 وات در نظر گرفته شود، لازم است 3000 وات پنل خریداری گردد که قیمتی در حدود 7/5 میلیون تومان دارد. یک مبدل که برق خروجی از پنل را متناسب با مصارف خانگی و اتصال به شبکه برق نماید نیز در این توان در حدود 1 میلیون تومان قیمت دارد. سایر هزینه‌ها مانند سیستم چرخاننده پنل‌ها و هزینه‌های نصب نیز در حدود 3 میلیون تومان در نظر گرفته می‌شوند. بنابراین 11/5 میلیون تومان به منظور تامین برق 500 وات توان مذکور مورد نیاز است. با یک محاسبه ساده می‌توان به بازگشت سرمایه در حدود 43 سال رسید که بدون شک ضرر خالص است!

همان گونه که با یک محاسبه بسیار ساده عدم توجیه اقتصادی استفاده از انرژی خورشیدی برای کاربران خانگی مشخص می‌شود (البته می‌توان برای کاربران غیر خانگی مانند کاربران صنعتی و کشاورزی نیز چنین محاسبه‌ای را انجام داد و به نتیجه مشابهی رسید) دولتمردان نیز در سال‌های اخیر به این نکته توجه کرده‌اند و طرح‌های حمایتی را به منظور بهره‌برداری از انرژی خورشیدی در نظر گرفته‌اند که حمایت‌های مذکور عمدتا به صورت خرید برق حاصل از انرژی خورشیدی با قیمت بالاتر می‌باشد. میزان دقیق قیمت با توجه به تولید متوسط متغیر است و با افزایش تولید، قیمت خرید کاهش می‌یابد که این امر به منظور تشویق کاربران خانگی با مصرف کم برای تولید برق خورشیدی است.

قیمت‌های خرید تضمینی دولت در جدول زیر آمده‌اند که مربوط به سال‌های 1394 و 1395 هجری شمسی می‌باشند:

تعرفه خرید تضمینی 94

تعرفه خرید تضمینی 95

باید توجه کرد که نکته بسیار منفی در مورد خرید تضمینی مذکور این است که دولت می‌تواند هر سال قیمت‌ها را مقداری کاهش دهد و در ابتدا به مقدار کاهش قیمت اشاره نشده است. اولین کاهش قیمت که در سال 95 اتفاق افتاد، بسیار زیاد بود تا حدی که قیمت خرید تضمینی در حدود 50 درصد کاهش یافت.

همانطور که در جداول بالا مشخص است پس از گذشت یک سال، قیمت‌های خرید تضمینی برای هر سطح تولیدی در حدود 50 درصد کاهش یافت. همچنین با توجه به کاهش تعداد طبقه‌بندی‌ها، حمایت از تولیدات با ظرفیت کم کاهش یافت.

حال می‌توان فرض کرد که همان سرمایه‌گذاری 11/5 میلیون تومانی فوق را برای تولید 0/5 کیلووات برق انجام داده‌ایم و برق آن را با قیمت 490 تومان مطابق جدول فوق به فروش می‌رسانیم. با فرض اینکه دولت نرخ سال 95 را ثابت نگه داشته باشد و دیگر هر سال قیمت را 50 درصد کاهش ندهد، میزان درآمد سالانه برابر 2140000 تومان خواهد بود و بازگشت سرمایه در 5/5 سال اتفاق خواهد افتاد. این سرمایه‌گذاری تا حدی منطقی به نظر می‌رسد اما از آنجایی که دولت قیمت خرید تضمینی را کاهش خواهد داد و هرگز قیمت فروش برق خود را تا حدی افزایش نخواهد داد که قابلیت رقابت ایجاد گردد، به هیج عنوان چنین سرمایه‌گذاری توصیه نمی‌شود.

منتشر شده در روزنامه تفاهم