قانون جدید چک

طی سالهای متمادی، پرونده‌های قضایی ناشی از صدور چک، یکی از مهمترین چالشهای دستگاه قضایی در زمینه پرونده‌های اقتصادی بوده است. به منظور جلوگیری از این موضوع و بهبود قابل توجه فضای کسب و کار، قانون چک مورد بازنگری قرار گرفت و قانون جدید چک به تصویب رسید که از دی‌ماه به مرحله اجرایی در آمد. مهمترین تحولاتی که در این قانون رخ داده است به شرح زیر می‌باشد:

1. ممنوعیت صدور چک در وجه حامل و ظهرنویسی‌های متعدد. به منظور پیشگیری از آثار حقوقی و تورمی ناشی از صدور چک‌های در وجه حامل، براساس قانون جدید، صدور چک در وجه حامل ممنوع می‌باشد و بانکها به این نوع چکها ترتیب اثری نخواهند داد. همچنین با اجرای قانون جدید، ظهرنویسی چک نیز ملغی می‌شود و چکهای صادره باید در سامانه صیاد بانک مرکزی ثبت شوند.

2. تغییر ظاهر چکها. با عملیاتی شدن قانون جدید، بانکها می‌بایست چکهای متحدالشکلی را صادر نمایند که به نام صیاد معروف می‌باشند. این چکها دارای شماره منحصر به فردی بر روی هر برگ چک می‌باشند و دارنده چک می‌تواند با ارسال شماره مذکور به سامانه پیامکی «701701» از سوء سابقه صاحب چک مطلع شوند.

3. تاریخ اعتبار چک. از جمله تغییرات مهمی که در قانون جدید انجام شده است، درج تاریخ اعتبار چک است. فرد صادرکننده چک می‌بایست تاریخ اعتبار چک را درج نماید. سقف تاریخ اعتبار، 3 سال می‌باشد.

4. تعیین حد اعتباری. به موجب قانون جدید، هر فرد دارنده دسته‌چک دارای یک سقف اعتباری مشخص خواهد بود. بدین معنی که مجموع چکهای صادره توسط هر فرد، نمی‌تواند از سقف معینی فراتر رود.

5. ثبت سیستمی. در دسته‌چکهای جدید باید تمام اطلاعات فرد گیرنده و دلیل صدور چک در سامانه صیاد ثبت شود. صادرکننده چک باید اطلاعات روی برگه چک را از طریق برنامک تلفن همراه یا اینترنت بانک همان بانک که در آن حساب جاری دارد و در عین حال دسته‌چک را از آن دریافت کرده است ثبت کند. نقد کردن چک تنها توسط فردی که نامش در سامانه ثبت‌ شده است امکانپذیر خواهد بود.

6. چک برگشتی. در مورد دارندگان چک برگشتی قوانین تقریبا سختگیرانه‌ای اتخاذ شده است. نخست آن که در صورت کافی نبودن موجودی حساب برای وصول وجه چک، بانک موظف است نسبت به پرداخت وجه چک از محل موجودی قابل برداشت متعلق به صادرکننده چک در سایر حساب‌های وی در همان بانک اقدام کند. دوم آن که اعطای دسته‌چک به دارندگان چک برگشتی رفع سوء اثر نشده تحت هیچ عنوان مجاز نیست. دسته‌چک به نام کسی صادر می‌شود که در سه سال پیش از آن چک برگشتی نداشته باشد یا سوء سابقه‌ای به نام او ثبت نشده باشد.

7. محرومیت‌های صادرکننده چک برگشتی. طبق قانون جدید، اعمال محرومیت‌های زیر برای صادرکنندگان چک برگشتی الزامی است:

الف) عدم افتتاح هر گونه حساب و صدور کارت بانکی جدید.

ب) مسدود کردن وجوه کلیه حساب‌ها و کارت‌های بانکی و هر مبلغ متعلق به صادرکننده که تحت هر عنوان نزد همان بانک یا موسسه اعتباری موجود باشد به میزان کسری مبلغ چک.

پ) عدم پرداخت هر گونه تسهیلات بانکی یا صدور ضمانت‌نامه‌های ارزی یا ریالی.

ت) عدم گشایش اعتبار اسنادی ارزی یا ریالی.

ث) ممنوعیت صدور دسته‌چک جدید در سامانه صیاد.