بزرگترین حباب تاریخ بورس ایران

در حال حاضر شاخص کل بورس اوراق بهادار تهران با بیش از 500 هزار واحد حباب، هوش و استعداد متمایز صحنه‌گردانان خود را به نمایش گذاشته است. به عبارت دیگر در یک مهد کودک هم نمی‌توان همه چیز را بدون دلیل به همگان تحمیل نمود در حالی که به قول یکی از بزرگان همین است که هست!

در شرایطی که شاخص کل بورس اوراق بهادار تهران در محدوده 750 هزار واحد قرار دارد به سادگی می‌توان حباب بیش از 500 هزار واحدی شاخص مذکور را درک نمود. در دوره دلار ۴۰۰۰ تومانی، شاخص کل در محدوده ۸۰ هزار واحد قرار داشت که پس از فراز و نشیب‌های ارزش پول ملی، در حدود 4 برابر شدن نرخ برابری هر دلار آمریکا نسبت به ریال ایران قابل مشاهده می‌باشد. بدیهی است که در شرایط عادی، شاخص کل به دلایل مختلفی همچون کاهش ارزش پول ملی و به تبع آن افزایش خالص ارزش دارایی (NAV) شرکت‌ها، افزایش درآمد شرکت‌های مختلف، افزایش تولید در شرکت‌های صادراتی و کاهش نسبت P/E شرکت‌ها می‌تواند به صورت اسمی افزایش یابد که محدوده 320 هزار واحد معادل تطبیقی آن می‌باشد اما از آنجایی که کشور تحریم است نمی‌توان همانند طلا، شاخص بورس را به صورت کامل با ارزش دلار تطبیق داد چرا که همواره نااطمینانی‌های گوناگون بازارهای مالی را تحت تاثیر قرار می‌دهند. همچنین خروج سرمایه از بازارهای مالی پرمخاطره یک امر اجتناب‌ناپذیر می‌باشد. بدیهی است که ایجاد انواع و اقسام مشکلات در بخش‌های مختلف یک کشور نمی‌تواند شرایط عادی را به نمایش گذارد و در عین حال تدبیرهای مسئولان را متمایز ارزیابی نماید.

از نظر بنده، گسترش و توسعه قابل دفاع بازارهای مالی کشور می‌توانست از فشار مشکلات بکاهد اما با توجه به عملکرد حاضر می‌توان رویکرد فعلی را خام ارزیابی نمود.

در دورانی که عالم و آدم دست به دست هم داده‌اند تا تابلو محترم بورس تهران قرمز گردد، حداقل داستان این بود که یک یا چند قوطی رنگ حیف و میل می‌شد تا شاید تغییر رنگ بازار کمتر به چشم می‌آمد.

بورس تهران یک بازار پوشالی و پوچ می‌باشد در حالی که بازارهای مالی می‌توانند سرنوشت افراد را تغییر دهند. در بسیاری از کشورهای پیشرفته، بخش قابل توجهی از تولید ناخالص داخلی (GDP) به وسیله خلق ارزش افزوده در بازارهای مالی حاصل می‌گردد در حالی که در ایران امروز نه تنها ارزش افزوده خاصی در بازارهای مالی ایجاد نمی‌گردد بلکه حکومت به صورت مستقیم به سرمایه‌گذاران پول می‌دهد چرا که در شرایط حساس فعلی نمی‌توان الفبای اقتصاد را مشق نمود!

دروغی که برای هیچکس قابل باور نباشد، تنها حیثیت و آبروی فرد گوینده را زیر سوال می‌برد اما عقل حکم می‌نماید که روز را روز و شب را شب اعلام کنی تا در هوای خاکستری، یکی از آن دو را برگزینی!

بازارهای مالی می‌توانند یک گشایش بزرگ در اقتصاد ایران محسوب شوند و در عین حال بهبود ساختارها را به نمایش گذارند اما همانند بسیاری از رویدادها آش به اندازه‌ای خاص شده است که می‌توان عطر و طعم آن را از فرسنگ‌ها دورتر لمس نمود! با ادامه روندهای موجود بهتر است بزرگترین حباب بورس تهران را نقطه عطف رویدادهایی همچون دولتی و خصولتی‌سازی مجدد بنگاه‌ها و شرکت‌ها، اثبات ارزش واقعی بازار بورس تهران، افزایش شکاف طبقاتی، افزایش حجم نقدینگی و خروج سرمایه از کشور تلقی نمود.

با روی کار آمدن دولت آقای روحانی، نحوه هدایت بورس تهران از حالت نسبتا بازاری به حالت کاملا تدبیری تبدیل شد. در حال حاضر هم درخشش تدبیر فعلی به وضوح قابل مشاهده می‌باشد. با کوچکترین خطایی، نقدینگی سرگردان سایر بازارها را تحت تاثیر قرار خواهد داد و در عین حال نقدینگی جدید نیز پا به عرصه وجود می‌گذارد!

یک نادان در زمان حفر یک گودال شادمان است چرا که حفر گودال را برای دیگران می‌بیند اما زمانی که خودش گرفتار آن می‌شود، طعم آش تدبیر خود را می‌چشد. در دورانی که یک عقل عادی حکم می‌نماید که سرمایه‌گذاری در بورس تهران بدون پشتوانه می‌باشد، استفاده از تحلیل تکنیکال در دستور کار قرار می‌گیرد و سرمایه فعالان حاضر به صورت بی‌سابقه‌ای ده‌ها برابر می‌شود و در عین حال بزرگان به خلق حماسه‌های اقتصادی می‌اندیشند در حالی که اجرای چنین سیاست بچه‌گانه‌ای به افزایش حجم نقدینگی و خروج سرمایه از کشور منجر شده است و خواهد شد!

مثبت کردن بازار می‌تواند آرام و پیوسته باشد و به منظور جذب نقدینگی به بازار می‌توان از روش‌های مختلفی همچون افزایش سرمایه از محل آورده‌های نقدی و غیرنقدی سهامداران استفاده نمود. بحث عرضه اولیه سهام شرکت‌ها و بنگاه‌های مختلف نیز به هیچ وجه به جذب نقدینگی به بازار سرمایه منجر نشده است چرا که سرمایه‌گذاران پس از مدت کوتاهی تمام سرمایه خود را با چند ده یا چند صد درصد سود نقد می‌نمایند و در حقیقت از دستی به دست دیگر دادن و در عین حال تزریق نقدینگی جدید در دستور کار قرار گرفته است!

بازی بسیار خام فعلی با بورس تهران در نهایت دستاوردی نخواهد داشت در حالی که داشته‌ها را هم زیر سوال خواهد برد. بدیهی است که انگشت‌نما شدن در کتاب بزرگان ذکر نشده است اما زمان آن رسیده است که از فضیلت‌های خردورزی لذت برد!

گذشت زمان آرام گام برداشتن را آسان می‌نماید!